Ανησυχητικές "ασάφειες" στον Καλλικράτη για πόρους, αρμοδιότητες και προσωπικό

Στη μελέτη των 298 σελίδων του προσχεδίου του "Καλλικράτη", το οποίο πήραν στα χέρια τους το Σαββατοκύριακο, έχουν πέσει δήμαρχοι και νομάρχες προκειμένου να ετοιμάσουν τις παρατηρήσεις που θα στείλουν στο υπουργείο Εσωτερικών.


Αύριο Τετάρτη, συνεδριάζουν για το θέμα τα Δ.Σ. της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕΔΚΕ) και της Ένωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδας (ΕΝΑΕ), ενώ στα τέλη της εβδομάδας ή στις αρχές της ερχόμενης αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα το οριστικό σχέδιο της διοικητικής μεταρρύθμισης, καθώς και το πολυαναμενόμενο χωροταξικό, με τις συνενώσεις που προωθούνται. 
Στόχος της κυβέρνησης είναι....
.... ο "Καλλικράτης" να ψηφιστεί εντός του Μαΐου και να εφαρμοστεί από τις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές του Νοεμβρίου.
Μια πρώτη εξέταση, πάντως, του ογκώδους προσχεδίου δείχνει ότι είναι πολύ μακριά από την τομή που ευαγγελιζόταν η κυβέρνηση, αφού το σύστημα εξουσίας παραμένει συγκεντρωτικό. Δεν υπάρχει στην ουσία αποκέντρωση του κράτους, αλλά μόνο μια προσπάθεια η Αυτοδιοίκηση να "εκσυγχρονιστεί" και να γίνει πιο λειτουργική. 
Αυτό φαίνεται χαρακτηριστικά στο ζήτημα των αρμοδιοτήτων, όπου υπάρχει απλή ανακατανομή εκείνων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης είτε προς τα κάτω, προς τους δήμους δηλαδή, είτε προς τα πάνω, προς τις αιρετές περιφέρειες. 
Οι τελευταίες παίρνουν κάποιες μόνο κρατικές αρμοδιότητες, αλλά κυρίως δευτερεύουσας σημασίας.
Έτσι, οι δήμοι αποκτούν πλέον, μεταξύ άλλων, τις αρμοδιότητες της έκδοσης οικοδομικών αδειών, συντήρησης και βελτίωσης του οδικού δικτύου, μεταφοράς μαθητών, κατασκευής σχολικών κτηρίων, λειτουργίας μονάδων πρωτοβάθμιας υγείας, διαχείρισης στερεών αποβλήτων, καθορισμού αστικών γραμμών λεωφορείων, έκδοσης αδειών λαϊκών αγορών και καταβολής επιδομάτων σε ειδικές ομάδες πληθυσμού. 
Στις περιφέρειες περνούν η διαχείριση των ΠΕΠ και των πόρων Προγραμμάτων Δημοσίων Επενδύσεων, η έγκριση περιβαλλοντικών όρων για βιομηχανικές δραστηριότητες, η κατασκευή-συντήρηση οδικών δικτύων, η λειτουργία ιδιωτικών ΚΤΕΟ, η παρακολούθηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η επίβλεψη έργων πολιτικής προστασίας, οι άδειες άσκησης επαγγελμάτων υγείας, οι άδειες πωλητών πετρελαιοειδών προϊόντων.

Μαζικές μετακινήσεις προσωπικού

Το μόνο σίγουρο είναι ότι η κατάργηση της Ν.Α., οι συνενώσεις των δήμων, οι υποχρεωτικές συγχωνεύσεις νομικών προσώπων και δημοτικών επιχειρήσεων, όπως και η ανακατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ των βαθμών της Αυτοδιοίκησης θα έχουν ως αποτέλεσμα να μετακινηθούν ή να μεταταγούν δεκάδες χιλιάδες μόνιμοι και αορίστου χρόνου εργαζόμενοι. 
Την πόρτα της εξόδου θα δουν μάλιστα περίπου 35.000 συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου και έργου, των οποίων οι συμβάσεις δεν θα ανανεωθούν. Σύμφωνα με το προσχέδιο, τους πρώτους δύο μήνες από τη δημοσίευση του "Καλλικράτη" οι μετατάξεις θα γίνονται σε εθελοντική βάση και εάν δεν καλυφθούν οι θέσεις, θα είναι στη συνέχεια υποχρεωτικές.
Μεγάλη ασάφεια υπάρχει την ίδια ώρα στους πόρους της Αυτοδιοίκησης. Στο προσχέδιο του "Καλλικράτη" αναφέρεται ότι οι πόροι των νέων δήμων θα προέρχονται από τον Φόρο Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων, τον ΦΠΑ και τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας, αλλά δεν είναι συγκεκριμένο το ποσοστό που θα λαμβάνουν επί των ετήσιων εισπράξεων.
Όσο για το επιχειρησιακό σχέδιο υποστήριξης του "Καλλικράτη", γνωστό και ως "ΕΛΛ.Α.Δ.Α." (Ελληνική Αρχιτεκτονική Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης), φαίνεται ότι σχεδιάζεται στα βήματα του "ΘΗΣΕΑ", δηλαδή με την Αυτοδιοίκηση να βάζει για άλλη μια φορά το μεγαλύτερο ποσοστό των πόρων.

Ξανά 50% + 1

Τέλος εποχής για το 42% στις εκλογές της Αυτοδιοίκησης, με τον "Καλλικράτη" να επαναφέρει το 50% +1 για την εκλογή των δημάρχων και των περιφερειαρχών. Αλλαγές προβλέπονται και στα δημοτικά συμβούλια, που θα αριθμούν 17 μέλη σε δήμους με πληθυσμό έως 5.000 κατοίκους, 21 σε δήμους με πληθυσμό από 5.001 έως 10.000 κατοίκους, 25 σε δήμους με πληθυσμό από 10.001 έως 30.000 κατοίκους, 33 σε δήμους από 30.001-60.000 κατοίκους, 41 σε δήμους από 60.001-100.000, 45 σε δήμους με πληθυσμό από 100.001-150.000 και 49 σε δήμους με πληθυσμό από εκατόν πενήντα χιλιάδες και άνω.
Υποψηφιότητα για το δημαρχιακό αξίωμα μπορεί να βάλει κάποιος με τη συμπλήρωση του 21ου έτους της ηλικίας του, ενώ για δημοτικός σύμβουλος με τη συμπλήρωση του 18ου. Δικαίωμα εκλέγεσθαι αποκτούν επίσης ομογενείς και νομίμως διαμένοντες αλλοδαποί, με εξαίρεση τη θέση του δημάρχου. Σύμφωνα με το προσχέδιο, οι ψηφοφόροι θα βάζουν έναν έως τρεις σταυρούς σε υποψήφιους του διαμερίσματος (πρώην δήμου) όπου είναι εγγεγραμμένοι και έναν για υποψήφιο μίας από τις υπόλοιπες εκλογικές περιφέρειες του νέου δήμου.
Κατά τη διάρκεια της θητείας τους, εφόσον είναι σε δήμους άνω των 10.000 κατοίκων, οι δήμαρχοι θα πρέπει να αναστείλουν κάθε επαγγελματική δραστηριότητα. 
Δήμαρχοι, αντιδήμαρχοι και πρόεδροι δημοτικών συμβουλίων θα λαμβάνουν αντιμισθία από τον δήμο, που για τους επικεφαλής των δήμων με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων θα είναι ίση με τις αποδοχές του γενικού γραμματέα υπουργείου, για τους δημάρχους δήμων με πληθυσμό από 20.000-100.000 κατοίκων ισόποση με το 80% των αποδοχών αυτών και για τους δημάρχους δήμων με πληθυσμό κάτω των 20.000 κατοίκων ισόποση με το 60% των αποδοχών αυτών. 
Οι αντιδήμαρχοι θα λαμβάνουν το 50% της αντιμισθίας που αναλογεί στον δήμαρχο.
Ανάλογο είναι το εκλογικό σύστημα και για τις αιρετές περιφέρειες. Η εκλογή του περιφερειάρχη, των αντιπεριφερειαρχών και των μελών του περιφερειακού συμβουλίου θα γίνεται κατά συνδυασμούς. Καθένας από αυτούς θα περιλαμβάνει έναν υποψήφιο περιφερειάρχη και τους υποψηφίους αντιπεριφερειάρχες.
Οι ψηφοφόροι θα μπορούν να βάλουν σταυρό προτίμησης μόνον στους υποψήφιους του περιφερειακού διαμερίσματος -σημερινή νομαρχία- στην οποία είναι εγγεγραμμένοι.
Για περιφερειακά συμβούλια με 41 μέλη οι σταυροί θα είναι έως 2, για περιφερειακά συμβούλια με 51 μέλη έως 3, για συμβούλια με 71 μέλη έως 4 και στην περιφέρεια Αττικής έως 5. 
Σε ό,τι αφορά τα μέλη των νέων περιφερειακών συμβουλίων, 41 θα έχουν οι περιφέρειες έως 300.000 κατοίκων, 51 θα εκλέγουν αυτές με πληθυσμό 300.001- 800.000 κατοίκων, 71 για πληθυσμό 800.001 και άνω. 
Στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου τα μέλη του συμβουλίου θα είναι 51, ενώ στην Αττική θα φτάνουν τους 101.

Νέες δομές

Με το προσχέδιο του "Καλλικράτη"  εισάγονται και μια σειρά νέες δομές. Κατ' αρχήν θεσπίζονται τέσσερις επιτροπές σε επίπεδο δήμων. Αυτές είναι η εκτελεστική επιτροπή, ένα συλλογικό συντονιστικό όργανο, που αποτελείται από τον δήμαρχο και τους αντιδημάρχους και παρακολουθεί την εφαρμογή της δημοτικής πολιτικής, η οικονομική επιτροπή που αποτελείται από τον αρμόδιο αντιδήμαρχο και 6-10 μέλη με ευθύνη τη συγκρότηση, παρακολούθηση και έλεγχο της οικονομικής λειτουργίας του δήμου, η επιτροπή ποιότητας ζωής σε δήμους με πληθυσμό άνω των 10 χιλιάδων κατοίκων, καθώς και η δημοτική επιτροπή διαβούλευσης, γνωμοδοτικό όργανο σε δήμους άνω των 10.000 κατοίκων. Θεσπίζεται επίσης ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης σε δήμους άνω των 20.000 κατοίκων, πρόσωπο εγνωσμένου κύρους που θα επιλέγεται από τα 2/3 του δημοτικού συμβουλίου και θα δέχεται καταγγελίες για κακοδιοίκηση στον δήμο. Συγκροτείται και Συμβούλιο ένταξης μεταναστών, γνωμοδοτικό όργανο με 5-11 μέλη.
Τέλος, το προσχέδιο προβλέπει τη σύσταση ειδικού προγράμματος εξυγίανσης, στο οποίο μπορούν να ενταχθούν κατόπιν αίτησής τους ΟΤΑ που οι ετήσιες υποχρεώσεις τους ή το συνολικό χρέος τους υπερβαίνουν συγκεκριμένο ποσοστό των τακτικών εσόδων τους. Η χρηματοδότηση του προγράμματος εξυγίανσης θα γίνεται μέσω του Λογαριασμού Εξυγίανσης και Αλληλεγγύης της Αυτοδιοίκησης, που θα συσταθεί στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.

H AYGH