Η τρύπα των 2 δισ. στα Ταμεία φέρνει νέα σενάρια για περικοπές συντάξεων το 2014

Περικοπές συντάξεων, κύριων και επικουρικών, σε ποσοστό τουλάχιστον 10%, προβάλλουν και πάλι στον ορίζοντα λόγω των σοβαρών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα ασφαλιστικά ταμεία. Μολονότι το 2013 δεν διαφαίνεται κάποια σοβαρή εμπλοκή στην πληρωμή συντάξεων και λοιπών παροχών (αν και τα αποτελέσματα των Ταμείων συν τον ΕΟΠΠΥ είναι μείον τουλάχιστον κατά 2 δισ. ευρώ έναντι του στόχου του κρατικού προϋπολογισμού) είναι βέβαιο ότι το 2014 θα....
αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη χρονιά.
Για το επόμενο έτος, το υπουργείο Εργασίας αναζητεί τρόπο να κλείσει η τρύπα ποσού άνω των 2 δισ. ευρώ, που θα επιφέρει η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης κατά 1,8 δισ. ευρώ, καθώς και η εφαρμογή της δεύτερης φάσης μείωσης ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες. Συνολικά η μείωση των εισφορών, η οποία αποτελεί μνημονιακή δέσμευση και επαναλαμβανόμενη εξαγγελία, θα προκαλέσει στα Ταμεία επιπλέον έλλειμμα 1 δισ. ευρώ, έως το 2016. Δεδομένης της δέσμευσης που έχει αναλάβει το υπουργείο Εργασίας για σταδιακή εφαρμογή του μέτρου από το 2014, βγαίνει το συμπέρασμα πως μέρος αυτής της απώλειας πρέπει να καλυφθεί ήδη από το επόμενο έτος. Ηδη, λοιπόν, το 2014 θα μπει με το βαρύ φορτίο αναζήτησης περίπου 2,5 δισ. ευρώ. Και αυτό χωρίς να υπολογιστεί η πιθανότητα κάποιου «ατυχήματος», ενός απρόβλεπτου οικονομικού ή εκλογικού γεγονότος που θα πάει ακόμη πιο πίσω την είσπραξη των εισφορών.
Εισπρακτική αδυναμία Ομως για ποια ποσά εισφορών μιλάμε; Τα Ταμεία μετά βίας εισπράττουν, κυρίως οφειλές από παλιότερες ρυθμίσεις οι οποίες αποδεικνύονται αποτελεσματικότερες κι από αυτήν την «ύστατη ευκαιρία» των 48 δόσεων που θεσπίστηκε ύστερα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, ενώ οι παλαιότερες ρυθμίσεις προχωρούν και μόνο εντός του 2013 έχουν εισπραχθεί περίπου 930 εκατ. ευρώ (έναντι 750 εκατ. ευρώ που ήταν ο στόχος), από τη νέα ρύθμιση δεν έχουν εισπραχθεί πάνω από 115 εκατ. ευρώ (έναντι στόχου 250 εκατ. ευρώ μέχρι τον Οκτώβριο και 1 δισ. ευρώ για όλο το 2013). Πρόκειται για ένα εξαιρετικά μικρό ποσό αν αναλογιστεί κανείς ότι τα περισσότερα και σίγουρα ποσά καταβάλλονται από τους οφειλέτες τους πρώτους τρεις μήνες.
Τα σύννεφα πυκνώνουν πάλι πάνω από τις συντάξεις. Από τη μία πλευρά, τα έσοδα που μειώνονται από μήνα σε μήνα (τουλάχιστον κατά 10%-13%) και οι παλαιές οφειλές που συσσωρεύονται και από την άλλη, η άρνηση της τρόικας είτε να προβεί σε νέες διευκολύνσεις για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων είτε να επιτρέψει τη μη υλοποίηση επιβολής της παρακράτησης δύο τοις χιλίοις επί του τζίρου των επιχειρήσεων, όπως έχει νομοθετηθεί για να διασωθεί ο ΟΑΕΕ.
Αδιέξοδα και ευχολόγια Το αδιέξοδο είναι και πάλι προφανές. Ιδιαίτερα δε όταν ως βασικά επιχειρήματα για την άντληση μελλοντικών εσόδων στα Ταμεία από το υπουργείο Εργασίας προτάσσεται όχι ένα πακέτο συγκεκριμένων και μετρήσιμων μέτρων, αλλά ένα ευχολόγιο, όπως μοιάζει να είναι η υποσχετική του 2014 για άντληση πόρων από την «αύξηση της απασχόλησης, τη μείωση της ανεργίας, την ανάπτυξη της οικονομίας και τη διεύρυνση της ασφαλιστικής βάσης». 
Ο υπουργός Εργασίας κ. Γ. Βρούτσης κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια και προχθές –μία ημέρα πριν από την ακύρωση της συνάντησης που είχε με τους επικεφαλής της τρόικας– να πείσει τους εκπροσώπους των πιστωτών ότι αναμένουμε μελλοντικά έσοδα. Αλλά ούτε τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗΣ, που καταδεικνύουν ότι παραμένει θετικό το ισοζύγιο των ροών απασχόλησης (+840 θέσεις εργασίας στις 26 Σεπτεμβρίου), ούτε τα αποτελέσματα των ελέγχων του ΣΕΠΕ που παραπέμπουν, όπως επιβεβαιώνει και ο υφυπουργός κ. Κεγκέρογλου, σε σχετική συμμόρφωση των εργοδοτών, αφού κάποιοι, υπό την απειλή διπλασιασμού των προστίμων για την αδήλωτη εργασία, αρχίζουν να νομιμοποιούν το προσωπικό που διατηρούσαν χωρίς ασφάλεια, αρκούν για να πείσουν περί του ματαίου ενός νέου γύρου περικοπών στις συντάξεις.
Τα όποια θετικά στοιχεία αποτελούν σταγόνα σε έναν ωκεανό προβλημάτων. Οι πιστωτές θέλουν μετρήσιμα αποτελέσματα και όχι ευχές. Δεν δέχονται καμία συζήτηση για ελαστικοποίηση των όρων της ρύθμισης για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές και επιμένουν για ισοσκελισμένους και ρεαλιστικούς προϋπολογισμούς των Ταμείων. Το δίλημμα για νέες μειώσεις τίθεται ξανά επί τάπητος, ένα χρόνο μετά τις μειώσεις που έγιναν στο άθροισμα κύριας και επικουρικής.
Δεδομένες, δε, θεωρούνται μειώσεις έως και 20% στις επικουρικές, αφού προηγουμένως ολοκληρωθεί το σχέδιο για τις ατομικές μερίδες των ασφαλισμένων ενώ μειώσεις, έτσι ή αλλιώς, πρέπει να περιμένουν και οι παλαιοί (μέχρι το 1992) ασφαλισμένοι της ΔΕΗ και του ΟΤΕ, μετά την εξίσωση της εργοδοτικής εισφοράς με αυτήν του ΙΚΑ.