Οδικές μεταφορές: Νέα ευρωπαϊκή άδεια οδήγησης

Από τις 19 Ιανουαρίου 2013, όλες οι νέες άδειες οδήγησης που εκδίδονται σε ολόκληρη την ΕΕ θα έχουν σχήμα πλαστικής "πιστωτικής κάρτας", με τυποποιημένη ευρωπαϊκή μορφή και αυστηρότερη προστασία της ασφάλειας. 
Η νέα ευρωπαϊκή άδεια θα αντικαταστήσει σταδιακά τα πάνω από 100 διαφορετικά χάρτινα και πλαστικά μοντέλα που επί του παρόντος χρησιμοποιούνται από....
περισσότερους από 300 εκατομμύρια οδηγούς σε όλη την ΕΕ. Εντάσσεται σε ευρύτερη δέσμη μέτρων (3η οδηγία ΕΕ για την άδεια οδήγησης), η οποία τίθεται σε ισχύ με στόχο την ενίσχυση της ελεύθερης κυκλοφορίας, την αντιμετώπιση της πλαστογράφησης όσον αφορά τις άδειες οδήγησης και τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας σε ολόκληρη την ΕΕ.
«Οι αστυνομικοί της τροχαίας σε ολόκληρη την Ευρώπη οφείλουν σήμερα να αναγνωρίζουν περισσότερους από 100 διαφορετικούς τύπους χάρτινων και πλαστικών αδειών οδήγησης. Οι φωτογραφίες ταυτότητας μπορεί να είναι παρωχημένες, οι κατηγορίες για τις οποίες ο οδηγός έχει την άδεια ασαφείς και το έγγραφο να είναι εύκολο να παραχαραχθεί. Οι πλαστές άδειες οδήγησης αποτελούν άδειες φόνου, γι’ αυτό και χρειαζόμαστε άδειες οι οποίες να είναι ευανάγνωστες και ευνόητες και να είναι πολύ δύσκολη η πλαστογράφησή τους».
Οι κυριότερες αλλαγές που θα αρχίσουν να ισχύουν στις 19 Ιανουαρίου 2013 είναι οι εξής:
Τυποποιημένη ευρωπαϊκή μορφή
Όλες οι νέες άδειες οδήγησης θα εκδίδονται με τη νέα μορφή, μορφή πλαστικής «πιστωτικής κάρτας», με φωτογραφία και τις απαιτούμενες τυποποιημένες πληροφορίες – που θα αναγνωρίζεται και θα διαβάζεται εύκολα σε όλη την ΕΕ (βλέπε φωτογραφία κατωτέρω). Όλες οι νέες άδειες οδήγησης θα εκδίδονται με τη μορφή αυτή από τις 19 Ιανουαρίου 2013.
Οι υφιστάμενες άδειες δεν επηρεάζονται, αλλά η μετάβαση στη νέα μορφή θα γίνει τη στιγμή της ανανέωσης ή το αργότερο το 2033. Η ευρωπαϊκή άδεια οδήγησης είναι δυνατόν να προσαρμόζεται, ώστε να ενσωματώνει εθνικά σύμβολα που θα αποφασίζονται από κάθε κράτος μέλος.
Ενισχυμένη ασφάλεια
Η νέα άδεια οδήγησης περιλαμβάνει ορισμένα χαρακτηριστικά ασφάλειας ώστε να είναι «απαραβίαστη» και να αποφεύγεται η πλαστογράφηση.
Επιπλέον, υποστηρίζεται από τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ηλεκτρονικού συστήματος ανταλλαγής δεδομένων για τη διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των εθνικών διοικήσεων. Με τον τρόπο αυτό απλουστεύεται η διαδικασία διαχείρισης των αδειών οδήγησης για τα άτομα που αλλάζουν τόπο διαμονής από ένα κράτος μέλος σε άλλο. Επίσης θα ενισχύσει σημαντικά την αποτροπή του «τουρισμού αδειών οδήγησης» και της πλαστογράφησης, για παράδειγμα, με την επιβολή της νέας, αυστηρότερης απαγόρευσης να εκδίδει ένα κράτος μέλος άδεια για κάποιον, του οποίου η άδεια έχει ήδη ανακληθεί, ανασταλεί ή υποβληθεί σε περιορισμούς από άλλο κράτος μέλος.
Η τακτική ανανέωση των αδειών
Καίρια σημασία για την αντιμετώπιση της απάτης και τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας έχει η ανάγκη τακτικής ανανέωσης των αδειών σε ολόκληρη την ΕΕ. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, οι άδειες πρέπει να ανανεώνονται για οδηγούς αυτοκινήτων και μοτοσικλετιστές, κάθε 10-15 έτη, ανάλογα με το κράτος μέλος. Για τους οδηγούς λεωφορείων και φορτηγών οι άδειες πρέπει να ανανεώνονται ανά πενταετία και για την ανανέωση είναι αναγκαία η ιατρική εξέταση.
Πρόκειται για διοικητική ανανέωση, για την οποία δεν απαιτείται καμία συμπληρωματική δοκιμασία. Η ανανέωση εξασφαλίζει ότι τα στοιχεία της άδειας, οι φωτογραφίες κλπ. παραμένουν επίκαιρα, τα χαρακτηριστικά ασφαλείας μπορούν να επικαιροποιούνται τακτικά με βάση τις νέες τεχνολογίες και τα κράτη μέλη διαθέτουν συνεχώς επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τις άδειες σε κυκλοφορία.
Προστασία των ευάλωτων οδηγών
Το καθεστώς της ευρωπαϊκής άδειας οδήγησης ενισχύει την προστασία των πλέον ευάλωτων κατηγοριών χρηστών του οδικού δικτύου. 
Στις σχετικές διατάξεις περιλαμβάνονται:
    Μεγαλύτερο όριο ηλικίας για άμεση πρόσβαση (μέσω πρακτικών και θεωρητικών δοκιμασιών) σε άδειες για τις ισχυρότερες μοτοσικλέτες, από το ισχύον 21ο στο 24ο έτος της ηλικίας.
    Αύξηση του ορίου ηλικίας, καθώς και εισαγωγή επιπλέον σταδίων στη διαδρομή για την προοδευτική πρόσβαση. Το νέο καθεστώς απαιτεί εμπειρία οδήγησης τουλάχιστον τεσσάρων ετών (αντί δύο) με λιγότερο ισχυρές μοτοσικλέτες πριν από την έκδοση άδειας οδήγησης για τις ισχυρότερες.
    Τα μοτοποδήλατα αποτελούν νέα κατηγορία οχημάτων και οι υποψήφιοι για άδεια μοτοποδηλάτου θα καλούνται στο εξής να υποβληθούν σε θεωρητική εξέταση. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να καθιερώσουν δοκιμασίες δεξιοτήτων και συμπεριφοράς και ιατρικές εξετάσεις. Η ΕΕ ορίζει ως ελάχιστη συνιστώμενη ηλικία τα 16 έτη, με τη συμπλήρωση των οποίων οι άδειες αναγνωρίζονται αμοιβαία από όλα τα κράτη μέλη (τα κράτη μέλη μπορούν να μειώσουν το όριο στα 14 στη χώρα τους). Προηγουμένως, δεν υπήρχαν ελάχιστες απαιτήσεις της ΕΕ για τα μοτοποδήλατα.
Ελάχιστα πρότυπα για τους εξεταστές οδήγησης
Οι εξεταστές οδήγησης θα πρέπει να πληρούν ελάχιστα πρότυπα όσον αφορά τα αρχικά προσόντα τους και την περιοδική κατάρτισή τους. Με το μέτρο αυτό θα καθιερωθεί στο νέο σύστημα ο έλεγχος ποιότητας.
Η οδηγία 2006/126/EΚ για την άδεια οδήγησης εγκρίθηκε από τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2006. Έπρεπε να μεταφερθεί από τα κράτη μέλη στο εσωτερικό δίκαιο το αργότερο έως τις 19 Ιανουαρίου 2011 και τίθεται σε πλήρη εφαρμογή στις 19 Ιανουαρίου 2013.