Με τον φόβο της κατάρρευσης

Ηεμπλοκή στις διαπραγματεύσεις μεταξύ κυβέρνησης και τρόικας ακολουθείται από ένταση των σεναρίων περί πτώχευσης και εξόδου της χώρας από το ευρώ – ακόμη και η υπουργός Παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου, σαν άλλος... Μπερτολούτσι, μιλάει για τον Γιώργο Παπανδρέου ως τον... τελευταίο πρωθυπουργό του ευρώ. 

Ο Βενιζέλος προσπαθεί να βάλει τέλος στη φημολογία και να καθησυχάσει, αλλά δεν είναι στο χέρι του. 

Και πώς να είναι; Τι περνάει από το χέρι του για να περάσει κι αυτό;

Το πουλάκι έχει πετάξει....

Το περιβάλλον στο οποίο κινείται η οικονομία στο εσωτερικό πεδίο είναι πλέον δραματικό. 

Όμως αυτό μπορεί να το διαπιστώσει οποιοσδήποτε παρακολουθεί στοιχειωδώς την ειδησεογραφία. Όπως επίσης μπορεί να δει το γκρέμισμα του Χρηματιστηρίου, αλλά και την εκτόξευση των σπρεντ, των ασφαλίστρων έναντι κινδύνου χρεοκοπίας (CDS) και των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων σε ύψη απίστευτα, με «επιδόσεις» εκ των οποίων κάποιες ίσως μείνουν ανεπανάληπτες.

Η εικόνα πλήρους χρεοκοπίας εμφανίζεται ανάγλυφη στα μάτια κάθε πολίτη που τηρείται στοιχειωδώς ενήμερος. Όπως όμως λέει κι ο Βενιζέλος, η διαπραγμάτευση με την τρόικα είναι πλέον... πολιτική. Πώς να μην είναι; Όλα τα οικονομικά μαντζούνια που δοκιμάστηκαν από την κυβέρνηση και τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο αποδείχθηκαν θανατηφόρα, άρα δεν μπορούμε να μιλάμε με όρους οικονομίας. Αυτή είναι νεκρή και το πτώμα της ήδη βρόμισε.

Όπως επεσήμανε ένας πάντα ψύχραιμος και έγκυρος αναλυτής χαμηλών τόνων, ο Σταύρος Λυγερός, στον «Σκάι» την Παρασκευή, η σωρευτική ύφεση της ελληνικής οικονομίας αντιστοιχεί σε αριθμούς που εμφανίζονται σε κοινωνίες ύστερα από... εμφύλιο πόλεμο! Αυτό ακριβώς λοιπόν έχουμε καταφέρει μόλις τον πρώτο ενάμιση χρόνο υπό τον τριμερή Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο. Κι όμως, με βάση τους ισχυρισμούς των σφουγγοκωλάριων της τρόικας, φταίει το ότι... δεν εφαρμόζουμε το «Μνημόνιο» στο σύνολό του! Πού να το... εφαρμόζαμε κιόλας.

Έτσι, λοιπόν, η κυβέρνηση – χωρίς κανένα περιθώριο «επιτυχίας» στους ονομαστικούς στόχους της δανειακής σύμβασης με την τρόικα – αρκείται πλέον στον ρόλο που εξ αρχής της ανατέθηκε και με προθυμία ανέλαβε: αυτόν του ντίλερ της εθνικής – δημόσιας και ιδιωτικής! – περιουσίας, αλλά και των ίδιων των Ελλήνων.

Με την εκποίηση μπιρ παρά όσων ασημικών του Δημοσίου έχουν απομείνει, με την κοινωνική ισοπέδωση, με την παράδοση σε ιδιώτες όλων των τομέων του πάλαι ποτέ κράτους πρόνοιας, με τους Έλληνες κινεζοποιημένα έρμαια των επενδυτών και των Ειδικών Οικονομικών Ζωνών.

Μια διαδικασία στην οποία – στα βασικά της σημεία – δεν βρίσκει αντιπολίτευση από τη Ν.Δ., η οποία συνήθως καταγράφει υποσημειώσεις στο φορολογικό σύστημα και στην... «ανάπτυξη». Προϊδεάζοντας για το ότι αλλαγή επί της ουσίας δεν πρόκειται να δούμε ούτε αν ο εκ Μεσσηνίας Αντώνιος μας προκύψει «αυτοδύναμος».

Η μεγάλη διαπραγμάτευση

Πού βρίσκεται λοιπόν το ενδιαφέρον; Μάλλον στον εξωτερικό μας περίγυρο. Αυτόν που θα καθορίσει το μοντέλο και τις λεπτομέρειες της πτώχευσης. Εκεί γίνεται η μεγάλη διαπραγμάτευση, εκεί θα κριθεί:

● Αν η χρεοκοπία θα είναι άπαξ ή με πολλά επεισόδια.

● Αν η Ελλάδα θα πτωχεύσει εντός ή εκτός του ευρώ.

● Αν θα μείνει σε ευρωπαϊκό πλαίσιο ή αν θα πέσει στη μονομερή οικονομική εποπτεία του ΔΝΤ.

● Αν θα της απομείνει κάποιο ίχνος εθνικής κυριαρχίας.

● Αν θα γίνει γερμανικό κρατίδιο, τουρκικό προτεκτοράτο ή οικόπεδο των ΗΠΑ και ενδοχώρα του Ισραήλ.

Ενώ λοιπόν αυτές είναι οι πραγματικές εναπομένουσες διευθετήσεις, στα ελληνικά ΜΜΕ επήλθε η... κόπωση. Όσοι για ατέλειωτους και βασανιστικούς μήνες απειλούσαν με πτώχευση προκειμένου να περάσουν οι ισοπεδωτικές μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης Παπανδρέου και της τρόικας τώρα φαίνεται να έχουν μείνει από καύσιμα και οίστρο και πλέον απλώς να προαναγγέλλουν κλαψουρίζοντας, μαζί με το παγκόσμιο στερέωμα των οικονομολόγων και των διεθνών μέσων ενημέρωσης, την επικείμενη κατάρρευση.

Είτε διαβάζεις τον Ρουμπινί είτε τον... Μάνο, είτε τα Μέσα της εγχώριας διαπλοκής είτε τους Financial Times, η ίδια αποφορά αναδίδεται.

Οι μόνοι πια που εντός της χώρας συνδέουν την απειλή της πτώχευσης με τις μεταρρυθμίσεις τους είναι οι υπουργοί της ελληνικής κυβέρνησης – όταν δεν αποποιούνται βλακωδώς την ευθύνη τους ακόμη και για τα στοιχειώδη, εναντίον ακόμη και της κοινής λογικής. Από τη δραματικών διαστάσεων έλλειψη βιβλίων και προσωπικού στα σχολεία έως τα μέτρα που θεριεύουν την ύφεση και διαλύουν την κοινωνική πρόνοια και προστασία, αλλά... «πρέπει» να τα πάρουν.

Εκτός της Ελλάδας το ίδιο ακριβώς παιχνίδι εκτυλίσσεται σε επίπεδο ηγεσίας της ευρωζώνης. Η Γερμανία της εκλογικά τσαλακωμένης Μέρκελ και του Σόιμπλε βρυχάται ότι η Ελλάδα τον Σεπτέμβριο δεν θα πάρει ευρώ τσακιστό αν δεν υλοποιήσει τις υποχρεώσεις που ανέλαβε με την πρώτη δανειακή σύμβαση. Δηλαδή... θα πτωχεύσει και επισήμως! Αλλά, σύμφωνα με τη Μέρκελ, δεν θα βγει από το ευρώ, για να μην αρχίσει ντόμινο.

«Ελληνικό» ευρωομόλογο

Το παιχνίδι για την Ελλάδα προφανώς δεν είναι άσχετο με αυτό που εκτυλίσσεται με άξονα το μέλλον της ευρωζώνης. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πιθανότητα υιοθέτησης του ευρωομολόγου, για το οποίο μια πολύ ενδιαφέρουσα παρέμβαση έκανε την Κυριακή ο Μόριτς Κρέμερ, επικεφαλής των ευρωπαϊκών κρατικών αξιολογήσεων της Standard and Poor's.

Τι μας είπε το παλληκάρι; Ότι, σε περίπτωση δημιουργίας ευρωομολόγου το οποίο θα είχε την εγγύηση όλων των χωρών της ευρωζώνης θα έπαιρνε την αξιολόγηση του μέλους με τη... χαμηλότερη «βαθμολογία». Έφερε μάλιστα και παράδειγμα: Εάν σε ένα ευρωομόλογο η Γερμανία εγγυάται το 27%, η Γαλλία το 20% και η Ελλάδα το 2%, τότε η αξιολόγηση του ομολόγου θα ήταν «CC», όμοια με αυτή της Ελλάδας. Μάλιστα. Δηλαδή;

Ο Κρέμερ έσπευσε να «διευκρινίσει» δύο πραγματάκια πολύ ενδιαφέροντα:

1. Το πρώτο είναι ότι η αξιολόγηση θα εξαρτηθεί από τη δομή του ευρωομολόγου. Άρα ο ίδιος βγήκε να κάνει τη σχετική δήλωση για να προκαταλάβει τη μορφή ενός μελλοντικού ευρωομολόγου.

Στην πραγματικότητα ο άνθρωπος απευθυνόταν στις χώρες με υψηλή βαθμολογία πιστοληπτικής ικανότητας (στα ευρωπαϊκά «Τρία Άλφα») ξεκαθαρίζοντάς τους ότι πρέπει αυτές να εγγυηθούν ένα μελλοντικό ευρωομόλογο, αφού εγγυήσεις εκ μέρους χωρών όπως η Ελλάδα είναι απλώς απαράδεκτες.

Με άλλα λόγια ο πλούσιος «Βορράς» της ευρωζώνης καλείται να πληρώσει και αυτός για τους κακομοίρηδες χρεοκοπημένους της ευρωζώνης αν θέλει να διατηρήσει το ευρώ. Οι φαλιρισμένοι έτσι ή αλλιώς θα πληρώσουν με πολύ αίμα, όμως αυτοί δεν είναι το πρόβλημα. Το ζητούμενο είναι να ανοίξουν νέα πεδία θηριώδους κερδοσκοπίας. Και το ευρωομόλογο είναι το νέο Ελντοράντο.

2. Το δεύτερο είναι ότι η Standard and Poor's... δεν βρίσκεται σε συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση για μια πιθανή έκδοση ευρωομολόγου. Μα, αν αυτή η πιθανότητα ήταν τόσο μακρινή, αν δεν υπήρχε κάποιου είδους διαπραγμάτευση για την έκδοσή του, τότε γιατί ο Κρέμερ μπήκε στον κόπο να περιγράψει πώς ακριβώς το θέλει;

Χωρίς καμιά διάθεση... συνωμοσιολογίας, μάλλον θα πρέπει να συμπεράνουμε ότι η συζήτηση – και η διαπραγμάτευση – έχει, έστω ατύπως, αρχίσει. Και οι όροι που θέτουν οι «αγορές» μέσω των «αντιπροσώπων» τους ωθούν τη Γερμανία, κυρίως, στην ανάληψη του μεγαλύτερου δυνατού ρίσκου. Αυτός μάλλον είναι επαρκής λόγος για να σκέπτεται το Βερολίνο πώς θα προχωρήσει χωρίς τα βαρίδια που απειλούν τη σταθερότητά του.

Εξ ου και η αναζωπύρωση των σεναρίων περί ελληνικής πτώχευσης, περί εξόδου από το ευρώ (και όχι μόνο της Ελλάδας, αν πιστέψουμε διαρροές που γίνονται και στην Αθήνα), περί διάσπασης του ευρώ κ.λπ.

Παίζει τις... κουμπάρες!

Οι εξελίξεις μπαίνουν σε τροχιά επιτάχυνσης, καθώς, όπως πλέον λέγεται απ’ όλες σχεδόν τις πλευρές, η κρίση της ευρωζώνης δεν έχει ακόμη δείξει όλα τα δόντια της. Αντιθέτως οι εκτιμήσεις πως η ζώνη του ευρώ θα πληγεί σκληρά από την ύφεση πληθαίνουν συνεχώς και μάλιστα από κατευθύνσεις και σχολές οικονομικής σκέψης που δεν ταυτίζονται κατ’ ανάγκην. Μια από τις βασικότατες αιτίες θεωρείται η επιλογή της σκληρής λιτότητας.

Η θανατηφόρος συνταγή που εφαρμόζεται στην Ελλάδα «για τη σωτηρία του ευρώ» όλο και περισσότεροι θεωρούν πια ότι θα αποτελέσει τον ιό που θα μεταφέρει την κρίση σε όλη την έκταση της ευρωζώνης, ακόμη και στον σκληρό πυρήνα της, με συνέπειες πιθανότατα καταστροφικές.

Καθώς λοιπόν η ευρωζώνη έχει να αντιμετωπίσει ταυτοχρόνως τις απειλές της μετάδοσης της κρίσης χρέους, της οικονομικής ύφεσης, της έκρηξης στη χρηματοπιστωτική φούσκα (σε 200 δισ. υπολογίζει τώρα το ΔΝΤ τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των ευρωτραπεζών!), τις ενδοκυβερνητικές διαφωνίες σε κάμποσες χώρες και για την περαιτέρω ενίσχυση των προβληματικών χωρών και για τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει, το προφανές είναι ένα:

Η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να παίζει τις κουμπάρες με την τρόικα, με το βλέμμα πότε στις κομματικές και κυβερνητικές ανάγκες του ΠΑΣΟΚ, πότε στην απειλή της κοινωνικής έκρηξης ή της οικονομικής κατάρρευσης ή των εκλογών, αλλά η τρόικα είναι σαφής: «Προχωρήστε τώρα τις μεταρρυθμίσεις που έχετε αναλάβει».

Και δεν εννοεί τη δημοσιονομική προσαρμογή, η οποία είναι αδύνατον να επιτευχθεί με τη μέθοδο που έχει επιλεγεί. Ούτε τον έλεγχο του χρέους, ο οποίος είναι επίσης πανθομολογουμένως ανέφικτος. Το ζήτημα είναι η πλήρης παράδοση της χώρας, εξουθενωμένης σε όλα τα επίπεδα, ώστε να λεηλατηθεί χωρίς νομικές, συνταγματικές, κοινωνικές και οποιουδήποτε χαρακτήρα αντιστάσεις. Όλα τα άλλα ήταν εξ αρχής καταδικασμένα να αποτύχουν...

Με αυτά τα δεδομένα το τελευταίο για σήμερα ερώτημα δεν είναι τι θέλει να εφαρμόσει η κυβέρνηση. Αυτό το υπέγραψε και επιχειρεί, με όλες τις αντιφάσεις και τις παλινδρομήσεις της, να το κάνει. Το ζήτημα είναι τι μπορεί πλέον να υλοποιήσει απ’ όλα αυτά, με εξαντλημένο το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού της κεφαλαίου και με μια ολική κατάρρευση να κρέμεται συνεχώς ως απειλή πάνω από το κεφάλι της. Οι απαντήσεις θα δοθούν προσεχώς – και πιθανότατα όχι από την κυβέρνηση. Ή, έστω, όχι κυρίως απ' αυτήν...

Το Ποντίκι