Τεκμήρια και αποδείξεις «πνίγουν» τα χαμηλά εισοδήματα

Φωτιά στα εκκαθαριστικά σημειώματα που θα αρχίσουν να έρχονται στους φορολογούμενους από τις αρχές Ιουνίου βάζουν η μείωση του αφορολογήτου ορίου στα 5.000 ευρώ, ο νέος τρόπος υπολογισμού των αποδείξεων που πρέπει να συγκεντρώνει κάθε φορολογούμενος για να κατοχυρώσει το αφορολόγητο όριο και η σημαντική αύξηση κατά 33% έως και 70% των τεκμηρίων διαβίωσης για κατοικίες και Ι.Χ. αυτοκίνητα. 
Οι νέες φορολογικές ρυθμίσεις....
που αποτυπώνονται στις φορολογικές δηλώσεις που συμπληρώνουν τις ημέρες αυτές οι φορολογούμενοι κρύβουν παγίδες πρόσθετων φόρων για μεγάλο αριθμό πολιτών.

Όλοι οι φορολογούμενοι αλλά κυρίως όσοι έχουν χαμηλά εισοδήματα ακόμη και κάτω από 5.000 ευρώ θα πρέπει να βρουν οπωσδήποτε αποδείξεις για αγορές αγαθών και παροχής υπηρεσιών, η συνολική αξία των οποίων πρέπει να είναι ίση με το 25% του μεγαλύτερου ποσού μεταξύ του συνολικού ατομικού εισοδήματος του προηγούμενου έτους (το οποίο πρόκειται να δηλώσουν) και του τεκμαρτού εισοδήματος που θα προσδιοριστεί γι' αυτούς με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης.

Αποδείξεις
Αν η συνολική αξία των αποδείξεων που θα συγκεντρώσουν είναι χαμηλότερη του ποσοστού αυτού, τότε θα πληρώσουν φόρο 10% επί της διαφοράς μεταξύ της αξίας των αποδείξεων έτους 2011 που θα έχουν μαζέψει και της αξίας των αποδείξεων που ισοδυναμεί με το 25% του μεγαλύτερου ποσού μεταξύ ετησίου δηλωθέντος ή ετησίου τεκμαρτού εισοδήματος. 
Ειδικά όσοι απέκτησαν το 2011 πραγματικά εισοδήματα χαμηλότερα του αφορολογήτου των 5.000 ευρώ θα πρέπει να γνωρίζουν ότι με την εφαρμογή των νέων αυξημένων τεκμηρίων διαβίωσης, τα τεκμαρτά εισοδήματα που θα προκύψουν γι' αυτούς θα είναι, στις περισσότερες περιπτώσεις, μεγαλύτερα από το αφορολόγητο όριο των 5.000 ευρώ και, ως εκ τούτου, υψηλότερα του εισοδήματος που απέκτησαν και πρόκειται να δηλώσουν. 
Συνεπώς, θα υποχρεωθούν να πληρώσουν φόρο, παρά το γεγονός ότι τα πραγματικά εισοδήματά τους είναι χαμηλότερα του αφορολογήτου ορίου των 5.000 ευρώ, εκτός εάν καταφέρουν τη διαφορά μεταξύ δηλωθέντος και τεκμαρτού εισοδήματος επικαλούμενοι αποταμιεύσεις παρελθόντων ετών, έσοδα που απέκτησαν από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων ή άλλα εισοδήματα που εισέπραξαν το 2011 τα οποία απαλλάχθηκαν από το φόρο εισοδήματος ή φορολογήθηκαν αυτοτελώς.

Επιπλέον, εάν οι αποδείξεις που έχουν μαζέψει έχουν αξία ίση με το 25% του δηλωθέντος κι όχι του (υψηλότερου) τεκμαρτού εισοδήματος, τότε θα πληρώσουν επιπλέον φόρο ίσο με το 10% της διαφοράς μεταξύ της αξίας των αποδείξεων που θα έχουν συγκεντρώσει και της αξίας που ισοδυναμεί το με το 25% του (υψηλότερου του δηλωθέντος) τεκμαρτού εισοδήματος. Κατά τη συμπλήρωση των φορολογικών δηλώσεων οι φορολογούμενοι θα πρέπει να προσέξουν τα εξής:

1. Κάθε φορολογούμενος, ακόμη κι αν το συνολικό ατομικό εισόδημά του για το 2011 ήταν χαμηλότερο του αφορολογήτου των 5.000 ευρώ πρέπει να έχει μαζέψει αποδείξεις για δαπάνες αγοράς αγαθών ή παροχής υπηρεσιών που πραγματοποίησε το 2011 για να μη χάσει το αφορολόγητο. Συγκεκριμένα, για να κατοχυρώσει ως αφορολόγητα τα πρώτα 5.000 ευρώ του εισοδήματός του, πρέπει να έχει συγκεντρώσει φέτος αποδείξεις δαπανών έτους 2011 αξίας ίσης με το 25% του ετησίου ατομικού εισοδήματός του. Σε κάθε περίπτωση το 25% υπολογίζεται επί του μεγαλύτερου ποσού μεταξύ του εισοδήματος που δηλώνει ο φορολογούμενος και του εισοδήματος που προσδιορίζεται με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης για κατοικίες, αυτοκίνητα, δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία, σκάφος αναψυχής. Π.χ. αν το δηλωθέν εισόδημα είναι 4.000 ευρώ και το τεκμαρτό εισόδημα, δηλαδή αυτό που προσδιορίζεται με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης, είναι 5.000 ευρώ, τότε χρειάζονται αποδείξεις αξίας ίσης με το 25% του ποσού των 5.000 ευρώ (που είναι το μεγαλύτερο) κι όχι με το 25% του ποσού των 1.000 ευρώ (που είναι μικρότερο). Χρειάζονται δηλαδή αποδείξεις αξίας 1.250 ευρώ κι όχι 1.000 ευρώ.

2. Αν ο φορολογούμενος δεν έχει μαζέψει τις αποδείξεις που απαιτούνται, τότε επί της διαφοράς θα κληθεί να πληρώσει φόρο 10%. Στο παραπάνω παράδειγμα ο φορολογούμενος θα πληρώσει έξτρα φόρο 25 ευρώ (1.250-1.000=250 Χ 10%=25) γιατί δεν συγκέντρωσε τις απαιτούμενες αποδείξεις.

3. Κάθε φορολογούμενος πρέπει να δηλώσει την αξία των αποδείξεων που συγκέντρωσε στον κωδικό 049 του πίνακα 7, στην τρίτη σελίδα του βασικού εντύπου της φορολογικής δήλωσης (του εντύπου Ε1). Ο συγκεκριμένος κωδικός επιτρέπεται να συμπληρωθεί μόνο εφόσον η δήλωση υποβάλλεται εμπρόθεσμα. Πρέπει να συμπληρωθεί ακόμα και όταν το πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα του φορολογούμενου δεν υπερβαίνει το αφορολόγητο ποσό των 5.000 ευρώ, δεδομένου ότι αν η δήλωση δεν αναγράφει καθόλου ποσό αποδείξεων τότε ο φορολογούμενος θα πληρώσει φόρο 10% για το 25% του πραγματικού ή τεκμαρτού εισοδήματός του, όποιο κι αν είναι αυτό.

ΔΗΛΩΣΕΙΣ
Προσοχή στα τεκμήρια διαβίωσης

Στον προσδιορισμό του τεκμαρτού εισοδήματος με βάση τα τεκμήρια οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι εκτός από τα περιουσιακά στοιχεία (κατοικίες, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία) κατά την εκκαθάριση της δήλωσης λαμβάνεται και ένα ποσό ελάχιστης ετήσιας «αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης», το οποίο ανέρχεται σε 3.000 ευρώ προκειμένου για άγαμο και σε 5.000 ευρώ για συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση.
Στην περίπτωση των συζύγων ο καθένας βαρύνεται με ελάχιστη ετήσια «αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης» ύψους 2.500 ευρώ. Συνεπώς, σε κάθε φορολογούμενο, όποιο κι αν είναι το ύψος του δηλωθέντος εισοδήματός του, ακόμη δηλαδή κι αν είναι μηδενικό, η εφορία καταλογίζει ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα 3.000 ευρώ αν είναι άγαμος ή 2.500 ευρώ αν είναι έγγαμος. 
Επιπλέον, σε κάθε περίπτωση στο ελάχιστο αυτό ποσό τεκμηρίου διαβίωσης προστίθεται και το τεκμήριο που προκύπτει με βάση την έκταση και την τιμή ζώνης της κύριας και κάθε δευτερεύουσας κατοικίας (ιδιόκτητης, εκμισθούμενης ή δωρεάν παραχωρούμενης) που χρησιμοποιεί ο φορολογούμενος για τη διαμονή του.

Από κει και πέρα εάν ο φορολογούμενος χρησιμοποιεί και Ι.Χ. αυτοκίνητο, τότε προστίθεται στα προαναφερθέντα τεκμήρια και το τεκμήριο που προκύπτει με βάση τα κυβικά εκατοστά του αυτοκινήτου αυτού, οπότε το τεκμαρτό εισόδημα ανεβαίνει σε ακόμη πιο υψηλό επίπεδο. 
Συνεπώς, κάθε φορολογούμενος που έχει στην κατοχή του τουλάχιστον ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο βαρύνεται φέτος με τουλάχιστον 3 ποσά τεκμηρίων: το ελάχιστο των 3.000 ή 2.500 ευρώ, το τεκμήριο της κατοικίας που χρησιμοποιεί και το τεκμήριο του αυτοκινήτου. 
Τα ποσά αυτά αθροιζόμενα προσδιορίζουν ένα ελάχιστο όριο τεκμαρτού εισοδήματος το οποίο στις περισσότερες περιπτώσεις είναι υψηλότερο του αφορολογήτου ορίου των 5.000 ευρώ με αποτέλεσμα η συντριπτική πλειονότητα όσων φορολογουμένων δηλώσουν φέτος εισοδήματα χαμηλότερα του αφορολογήτου ορίου των 5.000 ευρώ να κληθούν να πληρώσουν φόρο εισοδήματος βάσει τεκμηρίων.